11 TEMMUZ SREBRENİTSA SOYKIRIMINI ANMA GÜNÜ
Her şey Mihail Gorbaçov’un 15.03.1990 tarihinde Sovyetler Birliği Devlet Başkanı seçilmesiyle birlikte başladı. Gorbaçov bu dönemde Sovyetler Birliği’nin henüz hazır olmamasına rağmen açıklık (glasnost) ve yeniden yapılanma (perestroyka) sürecini başlattı. Başlayan yapılanma Sovyetler Birliği’nin dağılma sürecine evrildi.
Hırvatistan ile Slovenya 25.06.1991 tarihinde bağımsızlıklarını ilan ettiler. Bosna – Hersek ise 29.02.1992 – 01.03.1992 tarihleri arasında yapılan referandum ile bağımsızlığını ilan etti. Bağımsızlık ilanlarından sonra Hırvat güçleri ile Yugoslav askerleri arasında şiddetli çatışmalar meydana geldi. Çatışmalar Bosna – Hersek’e sıçradı. Sırpların kontrolündeki Yugoslav Ordusu Boşnakların Ravno köyüne saldırdı.
Hırvatlar, 18.11.1991’de Bosna- Hersek Hırvat Cumhuriyeti’ni, Sırplar da 09.01. 1992’de Sırp Cumhuriyeti’ni kurduğunu ilan ettiler. Sırpların kontrolündeki Yugoslav ordusunun ve istihbarat birimlerinin silahlandırdığı Bosnalı Sırplar, Müslüman Boşnaklara yönelik etnik temizlik başlattı.
Hollandalı Askerler Boşnakların Katledilmelerine Göz Yumdular
Birleşmiş Milletler Örgütü gelişen olaylar karşısında Srebrenitsa’yı Boşnaklar için güvenli bölge ilan etti. Boşnakların güvenliğini Birleşmiş Milletler Örgütü’ne bağlı 400 Hollandalı asker sağlayacaktı. Ancak Hollandalı askerler Sırplarla iş birliği yaparak Boşnakların güvenliğini sağlamadılar. Bunun üzerine Sırp güçleri Srebrenitsa’yı işgal ettiler.
Bosnalı Sırplar 11.07.1995 tarihinde 8 bin 372 Boşnak sivili ormanlık alanlarda, fabrikalarda ve depolarda katlettiler. Katledilen Boşnakların tanınmalarını önlemek amacıyla da parçalayarak toplu mezarlara gömdüler.
NATO’ya Bosnalı Sırpların Katledilmesinden Dolayı Tepki Yağdı.
Bosnalı Boşnakların Sırplar tarafından katledilmeleri NATO’ya yönelik tepkilerin yükselmesine yol açmıştı. NATO bunun üzerine 30.08.1995 tarihinde Sırp hedeflerine yönelik ‘’Kararlı Güç Harekâtı’’ başlattı. Başlatılan harekât 21.09.1995 tarihinde sona erdi. NATO karşısında herhangi bir varlık gösteremeyen Sırplar barış masasına oturmak zorunda kaldılar.
Savaşın sona ermesinden sonra 14.12.1995 tarihinde Bosna – Hersek Cumhuriyeti, Hırvatistan Cumhuriyeti ve Federal Yugoslavya Cumhuriyeti arasında Boşnakça, Hırvatça, İngilizce ve Sırpça olarak hazırlanan Dayton Antlaşması imzalandı.
Uluslararası Savaş Suçları Mahkemesi, Bosnalı Sırpların eski lideri Radovan Karadziç’i Srebrenitsa’da yaşananlardan dolayı sorumlu tuttu ve 40 yıl hapis cezası verdi. Bu ceza daha sonra müebbet hapse çevrildi. Uluslararası Adalet Divanı 2007’deki kararında, Srebrenitsa ve civarında yaşananları “soykırım” olarak nitelendirdi.
Sırp komutan Ratko Mladic, ise Uluslararası Savaş Suçları Mahkemesi (ICTY)’de bir, Srebrenitsa Soykırımının da bulunduğu birçok suçtan ömür boyu hapse mahkûm edildi. Mahkeme ayrıca, Srebrenitsa soykırımındaki suçları nedeniyle eski Sırp General Radislav Krstic’i 12 yıl, hapse mahkûm etti.
Hollanda Hükümeti Lahey Bölge Mahkemesince Katliamdan Sorumlu Tutuldu.
Hollanda Hükümeti, 2002’de katliamla ilgili bir raporun yayınlanmasının ardından katliamı önleyemediği gerekçesiyle toplu olarak istifa etti. Hollanda Hükümeti Hollanda Yüksek Mahkemesi ve Lahey Bölge Mahkemesinde 300’den fazla insanın ölümünü önlemek için yeterli çabayı göstermemekten dolayı sorumlu tutuldu.
Birleşmiş Milletler Örgütü, gelişmeler sonrası 23.05 2024 tarihinde aldığı kararla, 11 Temmuz’u Srebrenitsa Soykırımını Anma Günü olarak kabul etti.11 Temmuz Srebrenitsa Soykırımı Anma Günü ilan edilmesi yaşamlarını kaybeden Boşnakları geri getirmeyecek ama savunmasız bir halkı katletmenin insanlık suçu olduğu Birleşmiş Milletler Örgütünce de kabul edilmiş oldu. 12.07.2024
